اراضی متروکه
1- سابقه مالکیت مسلم داشته باشد. 2- فعلا مشغول به کشت و زرع و آبادی نیست. 3- مالک سابق از مالکیت آن چشم پوشیده و آن را رها نموده است.
اراضی آیش
1- زمینی است که مالک بالفعل دارد. 2- زمین آیش مزروعی است. 3- مالک زمین مزروعی مذکور برای مدتی معلوم یا محدود، از کشت و زرع آن چشمپوشی نموده است.
اراضی موات
1- سابقه مالکیت خصوصی آن معلوم نیست و کسی مدعی مالکیت آن نمی باشد. 2- سابقه عمران و آبادی ندارد. زمینهای موات را مطابقه قانون مدنی، می شد از طریق احیاء، تصرف و تملک نمود؛ اما از سال 1341 هجری شمسی به بعد، موات و اراضی مشمول قانون ملی شدن جنگلها را نمی توان تصرف و تملک و نهایتا، به ثبت رسانید و قبول درخواست ثبت آنها از اشخاص ممنوع است و ادامه عملیات ثبتی املاک جاری، مؤکول به احراز عدم موات و عدم تجاوز به اراضی موات و دولتی است. طبق ماده 141 قانون مدنی، مراد از احیاء زمین آن است که اراضی موات و مباحه را به وسیله عملیاتی که در عرف، آباد کردن می گویند؛ از قبیل زراعت، درختکاری، ساختن بنا و ... قابل استفاده نمایند. مطابق مواد 149 و 150 قانون مدنی، هر گاه کسی به قصد حیازت و به دست آوردن مباحه، نهر یا مجرا احداث نماید، آب مباحی که در نهر یا مجرای مزبور وارد می شود ملک صاحب مجراست. همچنین هر کسی حق دارد از نهرهای مباحه، اراضی خود را مشروب کند یا برای زمین و آسیاب و سایر حوایج خود، از آن نهر جدا کند. به همین لحاظ، در دو ماده 42 و 43 آئین نامه قانون ثبت، حقابه عبارت بود از: حق شخص بر قسمتی از آب رودخانه یا نهر منشعب از آن بر قسمتی از آب قنات یا چشمه. این حقابه هنگام ثبت ملک، طبق مقررات، پیش بینی شده بود. با تصویب قانون ملی شدن آب در سال 1347 هجری شمسی، دیگر نمی توان در اظهارنامه ثبتی، حقابه را ذکر کرد؛ زیرا به موجب ماده 9 قانون فوق الذکر، از تاریخ تصویب این قانون، صدور پروانه مصرف مفید آب منحصرا با وزارت آب و برق خواهد بود و صدور اسناد رسمی راجع به حقابه ممنوع است.
اراضی دایر
طبق ماده 5 قانون زمین شهری مصوب 22/ 6/ 1366 هجری شمسی، اراضی دایر زمینهائی است که آن را احیاء و آباد نموده اند و در حال حاضر، از آن بهره برداری می کنند و به عبارتی: 1- مالک بالفعل دارد. 2- در آن، عمران و آبادی یا کشت و زرع صورت گرفته و آثار عمران و آبادی در آن موجود است؛ چه در حال کشت باشد و چه در حال آیش.
اراضی بایر
طبق ماده 4 قانون زمین شهری مصوب 22/ 6/ 1366 هجری شمسی، اراضی بایر شهری زمینهائی است که سابقه عمران و احیاء داشته و به تدریج، به حالت موات برگشته اند؛ اعم از اینکه صاحب معینی داشته یا نداشته باشند. از مجموع تعاریف به عمل آمده می توان زمین بایر را زمینی دانست که سابقه عمران و آبادانی داشته و به حالت موات برگشته است. مشخصات زمین بایر عبارتند از: 1- مالک دارد؛ یعنی از زمان معینی، آن زمین دارای مالک می باشد. 2- مشغول به کشت و زرع و آبادی از هر قبیل؛ اعم از بنا و قنات و اشجار نیست. 3- مالک برای مدتی نامعلوم و نامحدود، از آبادی آن چشم پوشیده باشد.